Het was Jan de Jong die in 1937 aan de Nieuwstraat 63 in Gilze een nieuwe slagerij met woonhuis en veestalling opende. Hij bleek een blijver te zijn, want de zaak overleefde de schaalvergroting in de vorige eeuw en intussen is de derde generatie De Jong al actief in de (nieuwe) slagerswinkel in Gilze.
Jan de Jong kwam uit een slagersgezin. Zijn vader Janus de Jong was slager in Dongen. Ook zijn zoon Guus de Jong zette de familietraditie voort. Hij nam in 1969 de zaak over. Vervolgens koos ook kleinzoon Johan voor het vak. Hij kwam in 1998 in de slagerij. Twee jaar geleden droeg Guus het stokje definitief aan hem over. Lang daarvoor vonden er in het pand aan de Nieuwstraat verschillende verbouwingen plaats. Vier maar liefst, gevolgd door een verhuizing. Met de eerste verbouwing in 1960 werd onder andere een gekoelde toonbank en een diepvries in de winkel geïnstalleerd.
Na de grondige (tweede) verbouwing in 1971 stopte slager De Jong vanwege de hoge arbeidskosten met de bestellingen aan huis. Dankzij een grotere toonbank in de winkel kon de klant beter zien wat de slager zoal te bieden had. De derde verbouwing in 1985 bracht een nóg grotere toonbank met zich mee en ook de winkel zelf werd een stuk groter. Dit om ook de kant en klare gerechten een plaatsje te geven. Met de (vierde) verbouwing in 1992 werd de woonkamer bij de winkel getrokken en kwamen er ovens om aan de vraag naar de kant-en-klaarmaaltijden te voldoen. Het slachten van runderen en varkens werd voortaan uitbesteed aan een particuliere slachterij. In september 2006 verhuisde de winkel naar het voormalige postkantoor aan de Raadhuisstraat.
Wekelijkse regelmaat
juli 1972 bij slagerij De Jong werkt
De slagerij had in vroeger jaren haar eigen wekelijkse regelmaat. Op maandag was het slachtdag. Om 5.00 uur ‘s morgens begon het slachten van twee runderen, acht varkens en een kalf. Was dat klaar dan waren de huisslachtingen (gemiddeld zo’n tien per week) bij boeren en burgers aan de beurt. Meestal gebeurde dat ’s winters. De varkens wogen tussen de honderd en de 250 kilo. Na het schieten en steken werd het bloed opgevangen om er bloedworst van te maken. De klant had op een bepaalde tijd het water heet om het varken af te broeien in een zelf (met hout) gestookte ketel. Het afbroeien werd gedaan om de haren van het varken met een krabber af te kunnen krabben en dan werd begonnen met scheren.
Op maandagmiddag werden er bestellingen opgenomen aan huis, die later in de week, meestal op vrijdag of zaterdag, bezorgd werden. Ook ging de slager de boer op om runderen te kopen die of in de wei of in de stal afgemest werden om later geslacht te worden.
Op dinsdagmorgen werden de varkens, de runderen en het kalf uitgebeend en verder verwerkt voor de zouterij of de winkel. Na de middag was er weer het opnemen van bestellingen aan huis.
Op woensdagmorgen ging de slager naar de Bossche Markt, waar hij meestal nog een paar runderen voor de slacht of voor de weide kocht. Moesten ze geslacht worden, dan gebeurde dat na het transport. Na de middag werden er weer bestellingen opgenomen aan huis voor later in de week.
Op donderdag maakte de slager worst: gebraden gehakt, boterhamworst, berliner, hamworst, gekookte worst, leverkaas, smeerworst, Haagse leverworst, hausmacher, preskop, kalfsborst, tongenworst, bloedworst, zult, droge worst, brunswijker smeerworst enzovoorts. Uit de zouterij kwamen de droge rauwe hammen, rookvlees, bacon, ontbijtspek, gekookt spek, gekookte schouderham, gekookte achterham, casselerrib, blaasham, pekelvlees en dergelijke.
Na de middag werden weer bestellingen opgenomen aan huis. Ook werden de runderen uitgebeend en winkelklaar gemaakt voor de verkoop.
Op vrijdag werden in de winkel niet alleen de klanten geholpen, maar ook de bestellingen klaargemaakt die aan huis gebracht werden. Dat gebeurde tot vrijdagavond laat.
Op zaterdag herhaalden deze werkzaamheden zich; in de winkel was het op die dag nog drukker met klanten.
Zelfs op zondag was de winkel open+ van na de mis van 07.00 uur tot 13.00 uur, waarna nog enkele bestellingen werden thuisbezorgd.
Woensdag gehaktdag
Slagerijen zagen er in onze moderne ogen nogal primitief uit. De zaak was altijd wit betegeld, er lag zaagsel op de vloer en er hingen – gewoon in de winkel – complete varkens en runderen aan vleeshaken. En iedere woensdag was het gehakt in de aanbieding. Dat was niet zo maar een marketingtruc van de slagers. Veel slagers slachtten nog zelf. De kadavers moesten een dag hangen voor de slager op dinsdag het vlees kon uitsnijden. De resten of snippers werden op woensdag tot gehakt gemalen. Vandaar de gehaktdag. Voor katholieken was de vrijdag een dag van onthouding. Zij werden geacht op die dagen geen vlees van de dieren van het land te eten. Vis was wel toegestaan, daarom was vrijdag visdag.
 |
Slagerij De Jong in 1992 na de vierde verbouwing |
‘Bert Wagemakers: ‘Bij ons stond alles in het teken van de winkel’ of terug naar: Winkels, wie kent ze niet?