Eerst was er de voorgeschiedenis van de huidige vliegbasis waar de bezoeker kennis van kon nemen. Want vóór de Tweede Wereldoorlog was er sprake van twéé vliegveldjes. Langs de weg van Rijen naar Gilze lagen de vliegvelden ‘Molenheide’ (westkant) en ‘Nerhoven’ (oostkant). Het waren de Duitsers die ze na 1940 samenvoegden tot Fliegerhorst Gilze-Rijen.
Overigens ging de heemkring nog veel verder terug in de tijd en stipte ook de nog oudere geschiedenis aan. In de omtrek van de vliegbasis zijn in de loop van de tijd immers altijd veel militairen gelegerd geweest. Tijdens de Tachtigjarige oorlog bijvoorbeeld, waarvan restanten op Verhoven in Gilze gevonden zijn, en rond de Tiendaagse veldtocht (1830/1831). Onder andere de (beruchte) Vrijwillige Jagers van Van Dam.
Voor een uitvergroting van deze kaart klik dan op ‘Twee vliegvelden’
WO II
De eerste vlucht vanuit Gilze-Rijen was in 1910. Artikelen uit oude tijdschriften getuigden er nog van. Vervolgens waren er allerlei voorwerpen uit de jaren dertig te zien, waaronder een snotpiek, die op olie de landingsbaan moest verlichten. Ook de foto van een Fokker F III, die vroeger bij Café Tuitelaars op de vliegbasis hing, was bij de heemkring te zien.
En dan 1940-1945. De invloed van de Tweede Wereldoorlog op het vliegveld en de dorpen eromheen is groot geweest. De heemkring liet er van alles over zien. Een miniatuur van een U5 bijvoorbeeld, een Duits vliegtuig dat op Gilze-Rijen vloog, met de handgeschreven vliegboeken en de geheime nummers er nog bij. Maar ook was er documentatie over het vliegtuigongeluk van een Henkel HE 111bij De Kronen in Gilze op 5 september 1940, waarbij 11 slachtoffers vielen. En dan waren er nog allerlei andere materialen uit de oorlog. zoals verlichting van de landingsbaan of een stuk zeemijn. Wrakstukken van vliegtuigen werden gebruikt voor andere materialen zoals een (veger en) blik en een camerabox. Er was aandacht voor de gesneuvelde Engelse militairen, die op het kerkhof in Gilze liggen. Allerlei materiaal ook van Prinsenbos, waar de Duitsers gebouwen voor de manschappen hadden neergezet. Na Dolle Dinsdag hebben inwoners van de gemeente daar massaal spullen weggehaald. Serviesgoed in de vitrine getuigde er nu nog van. Dat de Duitsers met Dolle Dinsdag op de vlucht sloegen, berustte eigenlijk op een misverstand. Er werd gezegd dat de geallieerden al bij de stad Breda waren. In werkelijkheid ging het om De Stad Breda, een café nog net over de grens in België.
Onderdelen vliegbasis
Dan waren er natuurlijk de vitrines met materialen van na de oorlog. Ze vertelden het verhaal over onderwerpen als de Rijksluchtvaartschool, de komst van de straaljagers, de zweefvliegclub en natuurlijk de helikopters. De Apache, de Alouette, de Cougar en de Chinook, ze waren er allemaal in miniatuur of op foto.
MvH 2010
Terug naar ‘100 jaar vliegbasis Gilze-Rijen’