Op 30 juli 1943 ontplofte bij overweg Vijf Eiken in Rijen een munitietrein met vliegtuigbommen, waarschijnlijk als gevolg van sabotage. Er vielen meerdere gewonden en een toevallige voorbijganger, Nol Heerkens, kwam om het leven. Deze 24-jarige lederbewerker Arnoldus Maria Heerkens (*24-05-1919 / +30-07-1943) woonde aan de Spoorlaan B 438 (later Spoorlaan Noord 14) in Rijen.
Tot ver in de omtrek richtte de explosie veel schade aan. Café-boerderij Vijf Eiken en verschillende andere woningen bleken verwoest te zijn of onbewoonbaar.
Twintig wagons werden helemaal vernield, vijf gedeeltelijk. De locomotief en de vier achterste wagons bleven gespaard en daardoor ook de machinist, de hulpmachinist en de conducteur.
De spoorlijn zelf werd over een afstand van ongeveer 250 meter totaal vernield. Na de ontploffing ontstond direct brand in de bossen aan de zuidkant van de spoorweg Breda – Gilze-Rijen. De vrijwillige brandweer van Rijen rukte met dertien man en een motorspuit uit, maar hoefde niet in actie te komen. De boswachter van Staatsbosbeheer had met een brandploeg de vlammen al gedoofd.
In het boek ’Vijf jaar luchtfront’ staan de herinneringen van Charles Leuris opgetekend:
“Mijn vader zou samen met Nol Heerkens per fiets naar Dorst rijden. Maar op het laatste moment besloot hij niet mee te gaan. Korte tijd nadat Nol alleen vertrokken was in de richting van de Vijf Eiken weerklonken de oorverdovende explosies. Onze bange vermoedens werden maar al te spoedig bevestigd: hij bevond zich op dat moment precies op de plaats van de ramp… Een toevallige bijzonderheid is nog, dat hij bij de vorige treinexplosie in de nacht van 30 mei 1942 ternauwernood aan de dood ontsnapt was, toen een projectiel in zijn huis insloeg maar niet ontplofte”.
Behalve dat er een dodelijk slachtoffer te betreuren viel, raakten vijf mensen zwaargewond. Onder anderen een Luftwaffehelferin uit de nabij gelegen ‘Siedlung’ en een lid van het treinpersoneel. Ook een aantal bewoners van de woningen aan de Vijf Eiken raakte zwaargewond:
- Geerdina Johanna Maria van der Velden (*09-05-1925 / +11-12-1973)
- Adrianus Buys (*05-04-1881 / +28-03 1960)
- Maria Klasina Bluekens, echtgenote van Adrianus Buys (*9 april 1882 / +18-12-1945)
Een ambulance van de Duitse Wehrmacht vervoerde hen naar het St. Ignatiusziekenhuis in Breda.
Het merendeel van de huizen aan de Vijf Eiken raakte dusdanig beschadigd dat ze onbewoonbaar waren. Ook de bekende Café-boerderijj Vijf Eiken aan de overweg werd verwoest. Daarmee hielden alle activiteiten in en rond het café op, zoals biljarten en boogschieten. Maar ook hield de lokale architect Ad. Aarts er bijvoorbeeld aanbestedingen van zijn ontworpen bouwwerken. In 1947 werd op de plaats van de verwoeste oudere uitspanning een totaal nieuw café annex boerderij gebouwd. Kosten F. 19.000,-. Met de herbouw kreeg het complex een H-vormige plattegrond. Met voorin het café en het woonhuis, in de tussenpoot de waskeuken en opslag/kelder en in het achterste gedeelte de boerderijstal.
In de officiële Nederlandse kranten verscheen als gevolg van de toen heersende censuur geen woord over de explosie van de munitietrein en de daaropvolgende stremming van het spoor. De illegale pers meldde de explosie wel en opperde dat deze het gevolg was van sabotage.
|
|
|
|
|
|
| Bron: Vijf jaar Luchtfront, illegale bladen |
Wilt u meer lezen over de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog in de gemeente Gilze en Rijen? Ga naar www.heemkringmolenheide.nl/tweede-wereldoorlog-gilze-rijen of bezoek onze webwinkel.